Succesvol worden

Het startpunt van succes is je droom om aan de Olympische Spelen mee te doen of je hebt een held en je wilt hetzelfde bereiken. Het vertelt iets over je ambities en je motivatie: waarom je traint en waarom je wedstrijden doet.
Alleen een droom of een held hebben is natuurlijk niet voldoende, maar je moet het wel koesteren. Het is echt belangrijk, want het is een onmetelijke bron van inspiratie.

De lange weg naar succes

Om succesvol te worden moet je eerst heel goed bepalen wat je wilt en als je echt topsporter wilt worden, moet je met jezelf de afspraak maken, dat je er alles gaat uithalen wat er in zit. Heb je dat allereerste traject helemaal bepaald en dat is echt moeilijk, dan begint de lange weg naar succes. Belangrijk is je te realiseren dat de weg naar succes niet alleen lang, maar ook niet makkelijk is.

De eerste stap, die je moet zetten, is samen met je trainer/coach je doelen voor een periode van 3 jaar vast te stellen. Daarna worden de jaardoelen vastgesteld en als afgeleide daarvan het wedstrijdprogramma. De weg naar topsport is voortdurend keuzes maken en voortdurend geconfronteerd worden met jezelf. Het in positieve zin kunnen omgaan met die voortdurende keuzes bepaalt of je de top haalt. Keuzes maken is moeilijk. Laat ik wat dieper ingaan op verschillende keuzes. Er zijn aspecten, die zowel positieve als negatieve invloed kunnen hebben op je succes.

• Intrinsieke motivatie
• Mentale prestaties
• De wil om te winnen
• Vertrouwen
• Lange termijn gerichtheid
• Samenwerking
• De ’thuis’-situatie
• Objectieve zelfanalyse

Bij intrinsieke motivatie gaat het er vooral om, dat je zelf de stuurman bent op de lange weg naar succes.
Jij alleen kan bepalen wat je er van gaat maken en hoe je met je sport omgaat. Durf je regelmatig ‘nee’ tegen je vrienden te zeggen, omdat je moet trainen en doe je dat ook echt? Durf je ook tegen je ouders, die zoveel voor je doen, te zeggen, dat de sport nu even moet voorgaan. Dat is o zo moeilijk. Iedereen heeft een mening over sport, training, voeding, enz., maar als je de lange weg echt succesvol wilt doorlopen, dan is een open en eerlijke discussie met jezelf en je trainer/coach noodzakelijk. Als je het aspect ‘kiezen voor je sport’ beheerst dan ben je al heel goed onderweg, want echt kiezen voor je sport is een struikelpunt.

Het is overigens best te begrijpen, dat niet elk talent kiest voor topsport, want ook zonder de keuze voor topsport kun je heerlijk blijven sporten en prima resultaten behalen. Het is maar wat je wilt, maar wees bij de keuze voor topsport altijd eerlijk tegenover jezelf en je trainer/coach, anders loop je tegen teleurstellingen aan en dan wordt sporten toch minder leuk.

Je mentale instelling beinvloedt je prestaties.
Op wedstrijden en trainingen moet je jezelf kunnen en willen afsluiten. Het doen van je taak moet centraal staan. Alleen maar kletsen met iedereen betekent simpelweg dat de taak niet optimaal gedaan wordt en op termijn betekent het, dat topprestaties gaan uitblijven. Bij topsport maken de details het verschil. Wedstrijden moet je grondig voorbereiden en bijvoorbeeld meerdere malen in je hoofd uitvoeren en dat kost veel tijd en dat moet je helemaal alleen doen en je moet je dan volledig voor anderen kunnen en willen afsluiten. Kan je dat goed, dan heb je weer een belangrijke horde genomen

Het gaat ook om mentale weerbaarheid.
Het durven uitkomen dat je voor prestaties gaat en trots leren zijn op je prestaties. Als je dat kan dan ben je onderweg naar een situatie die het meest belangrijk is, namelijk met plezier presteren. Zonder plezier is er geen topsport mogelijk. Lol maken is echt wat anders.

De wil om te winnen is een heel belangrijk aspect om succesvol te worden, maar daar hoort ook verliezen bij en respectvol met je tegenstander omgaan.
Als je deze elementen goed beheerst, dan heb je een belangrijke stap in de goede richting gezet. Je wordt daardoor een echte winnaar, maar nog belangrijker, het helpt je ook je persoonlijkheid verder te ontwikkelen.

Bij vertrouwen gaat om vertrouwen te hebben in je zelf en in je trainer/coach.
Je moet er op blijven vertrouwen dat je jouw doelen, ondanks tegenslagen, zult halen. Communicatie is alles bepalend. Logboeken zijn belangrijk, omdat je daar naast technische informatie ook heel persoonlijk informatie kwijt kunt. Zonder zelfvertrouwen zullen de doelstelling niet gehaald worden. Wij zullen er dan ook hard aan werken om er voor te zorgen dat het zelfvertrouwen optimaal wordt.

In alles wat je doet, moet het vizier op de lange termijn gericht zijn.
Pas als je neoSenior bent zijn de omstandigheden tussen atleten vrijwel gelijk en begint feitelijk de topsport. Dan moet je jouw definitieve keuze gemaakt hebben. In de fase voordat je neoSenior bent, is je trainer/coach altijd bezig is om voorwaarden te scheppen om je jouw doelen te laten realiseren. Je zult ook geprikkeld worden om een topsporthouding te ontwikkelen en dat zal je niet altijd leuk vinden. Het is bijna onmogelijk om als neoSenior te zeggen nu wordt ik topsporter, zonder voorafgaand de topsporthouding te hebben ontwikkeld.

Belangrijk is dat de wedstrijddoelen van het betreffende jaar worden gehaald.
Is dat niet gelukt, dan dient in alle objectiviteit vastgesteld te worden wat hiervan de reden is. Soms is een blessure de oorzaak of omdat tijdelijk extra aandacht voor school noodzakelijk is. Dat zijn oorzaken die hooguit wat vertraging opleveren, maar niet in de weg staan op jouw weg naar succes. Wat wel in de weg kan staan of soms staat is bijvoorbeeld: je voedingkeuze of simpel weg te weinig trainen of te laat naar bed gaan of gewoon te veel uitgaan. Je bent jong en je wilt graag uit, heel begrijplijk, maar topsporter worden kan alleen maar als de ontwikkeling van je topsporthouding zich ook positief ontwikkelt.

Aan samenwerken zitten ook vele aspecten die invloed hebben op je sportprestaties.
(Aankomend) topsporters zijn zeer ik-gericht en dat is ook goed, want je staat er uiteindelijk alleen voor. Jij moet het doen. Samen met je trainer/coach ben je onderweg, maar het is jouw weg. Toch kun je niet zonder samenwerking met anderen. Je collegae in de groep zijn het die je stimuleren als het tegenzit en je prikkelen of uitdagen om tot prestaties te komen. Je gaat ook samen naar wedstrijden, dus die zijn heel belangrijk voor je. Toch moet je ook in de groep ‘nee’ kunnen zeggen of gewoon beginnen aan je taken of wacht je totdat iedereen uitgekletst is en doe je er van harte aan mee? Je moet ook tegen je trainingsmaatjes durven zeggen, ik ga niet mee uit, ik moet trainen. Kan je dat niet opbrengen dan zal je intrinsieke motivatie ongemerkt afnemen en zal je steeds meer extrinsiek (van buiten af) worden gemotiveerd. Op zich kan extrinsieke motivatie nuttig zijn, maar niet als dat ten koste gaat van intrinsieke motivatie. Wat wel en wat is niet goed voor je is moet je allemaal zelf bepalen. Het is jouw weg.

Dat betekent overigens niet dat je geen plezier mag hebben. Integendeel zelfs.
Het gaat erom dat je zowel in de training als op de wedstrijd de juistefocus/instelling weet op te brengen. Focus is een belangrijke succesfactor, maar is ook sterk verweven met mentale prestaties/weerbaarheid en samenwerking. De beste prestatie krijg je als je hoge prestatienormen (je wedstrijddoelen) hebt en er hoge cohesie binnen de groep is. Groep is alle atleten en de trainer. En is er cohesie als de groep uitgroeit tot een vriendengroep? Durf je dan echt ‘nee’ te zeggen en te kiezen voor het trainen. Is er cohesie als je je slechts bemoeit met een paar atleten binnen de groep?

Als je niet met je trainer/coach kunt samenwerken of er geen vertrouwen meer in hebt, dan wordt de weg naar topsport langer en langer.
De relatie tussen samenwerking en vertrouwen is dan ook groot. Als één van de aspecten niet werkt, dan moet je samen zorgen dat het wel gaat werken of weer gaat werken of andere keuzes maken. Het is altijd jouw weg naar succes.

De ’thuis’-situatie is vooral voor de aankomend topsporter van belang.
Staan je ouders 100% achter je en zijn ze bereid om je in alles te ondersteunen? Bespreek je topsportambities met je ouders. Staan ze er niet achter dan wordt de weg vrijwel onbegaanbaar.

De zelfanalyse is een aspect dat tot de fundamenten van ‘succesvol worden’ behoort.
Begin elk nieuw atletiekjaar met heel kritisch naar jezelf te kijken. Maak een haarscherpe analyse van wat wil ik en wat heb ik er voor over. Het belangrijkste aspect in de jaarlijkse zelfanalyse is natuurlijk: wil ik er nog steeds alles uithalen wat er in zit en heb ik daar alles voor over. Zit ik nog steeds vol met ambitie en passie. Je maakt jaarlijks een swot-analyse (wat is mijn sterkte en mijn zwakte, waar liggen de kansen en waar de bedreigingen).

Een paar voorbeelden

• snelheid en techniek zijn goed en toch zijn de resultaten niet positief

Komt dat door te weinig wedstrijden, onvoldoende concentratie bij wedstrijden, te weinig zelfvertrouwen of juist teveel zelfvertrouwen of zijn er nog andere factoren.

• Ik presteer goed en toch ben ik te moe voor wedstrijden

Interessant om dit te analyseren. Waarom ben je moe? Neem je wel voldoende rust. Is je voeding op orde? Ga je te laat naar bed? Wordt het steeds erger? Had je wellicht veel beter kunnen presteren of train je te hard of te weinig?

Het zijn zo maar een paar willekeurige voorbeelden en zo zijn er natuurlijk veel meer. Waar het om gaat is, dat je zo kritisch mogelijk naar je zelf kijkt en de vragen analyseert. Bespreek de uitkomsten met je trainer/coach, dat is ook een belangrijke vorm van samenwerking. Zo zorg je elk jaar weer dat de weg die vol ligt met obstakels schoon is. Je vergroot je kans om je doel te halen en je zult je doel sneller halen.

Om succesvol te worden moet je er inderdaad voor durven te gaan en bereid zijn om alles er uit te halen, maar ook bereid te zijn om regelmatig zelfanalyse te houden. Het worden van topsporter is tevens het ontwikkelen van je persoonlijkheid.