Fotografie: de lenzen
In deze sectie vind je exclusieve tips en trucs voor het fotograferen van atletiek en aanverwante zaken. Geschreven door Phoenix-huisfotograaf Michel Reij. Dit is de introductie (les 4 van 26).
Michel Reij:
In het vorige artikel schreef ik dat één van de voordelen van een spiegelreflexcamera is de mogelijkheid om lenzen te verwisselen.
Maar waarom zou een verstandig mens het een voordeel kunnen vinden om lenzen te verwisselen terwijl het veel handiger is om 1 lens te hebben die vast zit aan de camera? Verwisselen van lenzen kost tijd, het brengt het risico mee van stof op je sensor en je sjouwt je een breuk aan al dat glas.
Het probleem van een zoomlens is dat het het resultaat is van vele compromissen. Zoals een tienkamper nooit op alle onderdelen zal excelleren, laat staan tot de wereldtop zal behoren op alle tien de onderdelen apart, zo is een zoomlens ook op iedere brandpuntsafstand in zijn bereik een middenmoter, zelfs de heel dure zoomlenzen.
Voor mijn verhaal het meest relevant is de maximale lensopening (diafragma) van zoomlenzen. Om een zoomlens te maken die in zijn hele bereik een grote maximale lensopening biedt (zodat de sluitertijden snel kunnen zijn en de scherpte/diepte klein), heb je lenzen nodig met een grote diameter. En vanwege het zoomgedrag zijn dat er vaak ook nog eens erg veel. Dat betekent dus al snel een heel hoog gewicht, een grote omvang en vooral een hoge aanschafprijs. In elk geval een prijs die ver verwijderd is van wat de gemiddelde consument bereidt is neer te tellen voor zijn hobby.
Omdat ook mijn budget beperkt is en omdat ook ik niet zit te wachten op een lange krachttraining tijdens de wedstrijden van mijn zoon, heb ik ooit de keuze gemaakt voor lenzen met een vaste brandpuntsafstand. Deze zijn bij een gelijke maximale lensopening veel kleiner, lichter en vooral een stuk goedkoper. Daarnaast is de optische kwaliteit vaak hoger dan hun veel duurdere zoomvarianten en hebben ze inwendig minder correctie-lenzen nodig, waardoor ze vaak ook nog sneller scherpstellen.
Maar je kan er natuurlijk niet mee in- of uitzoomen…
Dat doe ik dan ook met mijn voeten. En juist voor atletiek, met zijn voorspelbare actie, is dat heel goed te doen. Je begrijpt het: ik geef je hier een heel duidelijk advies dat je waarschijnlijk niet snel in de eerste de beste fotowinkel zal krijgen. Daar hebben ze namelijk waarschijnlijk geen vaste lenzen op voorraad, want er is nauwelijks markt voor.
Natuurlijk mis ik ook wel regelmatig foto’s die ik met een zoomlens waarschijnlijk wel had kunnen maken. Maar daar staat dan weer tegenover dat het ontbreken van de mogelijkheid tot in- en uitzoomen ook rust geeft, in die zin dat het 1 variabele minder is in de complexe afweging van wanneer je nou precies de sluiterknop moet indrukken. Voor mij erg prettig… 🙂
Ik heb twee vaste-brandpuntslenzen die ik het meest gebruik op de baan, bij crossen en bij wegwedstrijden:
Canon 85mm f/1.8 | Dit was mijn tweede lens met een vast brandpunt. Hij is licht, lichtsterk en heel snel met scherpstellen. |
Canon 200mm f/2.8L | Dit is eigenlijk mijn meest gebruikte lens. Op de baan geeft’ie prachtige resultaten in situaties waarin je niet al te dichtbij kan komen, zoals bij de wissels op de estafettes. Ook voor verspringen is’ie perfect vanaf het eind van de zandbak. |
Er zijn vast bij andere fabrikanten vergelijkbare lenzen te vinden. Let er wel op dat de lens een snelle scherpstelmotor heeft. Bij Canon wordt dat aangeduid als “USM”, bij Sigma als “HSM” en bij Nikon weet ik het niet goed, omdat Nikon lenzen soms ook gebruik maken van een scherpstelmotor die in de camera is ingebouwd.
Als ik niet bezig ben met de diverse atletiekonderdelen, zet ik overigens vaak wel een zoomlens op mijn camera, gewoon om snel te kunnen reageren op verrassende gebeurtenissen om mij heen. Meer hierover in het artikel ‘Er is meer dan alleen actie’.
Beeldstabilisatie
Dan nog iets over beeldstabilisatie. Er zijn inmiddels veel camerafabrikanten die beeldstabilisatie inbouwen in hun spiegelreflexcamera’s. Olympus, Pentax, Sony en Panasonic zijn hiervan voorbeelden. Nikon en Canon prefereren stabilisatie op hun objectieven. Beeldstabilisatie kan heel handig zijn in veel situaties, maar voor actiefotografie heb je het zelden nodig. Ik heb zelf 1 lens met beeldstabilisatie, maar die ligt al twee jaar in de kast omdat het maximale diafragma (f/3.5 op 28mm tot f/5.6 op 135mm) van deze zoomlens niet groot genoeg is om mooie wazige achtergronden te produceren.
Wanneer je ooit een (prijs-)afweging zou moeten maken tussen een lens met beeldstabilisatie of een lens met een groot maximaal diafragma, ga dan alsjeblieft in alle gevallen voor het grotere diafragma!
Nogmaals het belang van het diafragma
Om mijn punt er nog even extra in te hameren nog even een illustratie van het belang van een groot diafragma:
Klein diafragma:
Groot diafragma:
🤫 Wil je weten hoe de foto’s in dit artikel gemaakt zijn? Dus welke camera, brandpuntafstand, diafragma etc., klik dan op de afbeeldingen in dit artikel. Voor het beeld bij de opening, klik hier.
Meer weten? Lees dan ook Michel’s andere tips. En heb je aanvullende vragen, mail Michel.